Bugungi tezkor hayot sur’ati, stress, ish bosimi va turmush tashvishlari odamlarning asab tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Ko‘p hollarda insonlar uyqusizlik, charchoq, asabiylashish yoki bezovtalikdan shikoyat qilishadi. Shunday vaziyatda ko‘pchilik dorilarga murojaat qiladi, biroq har doim ham dorisiz, tabiiy yo‘llar orqali asabni tinchlantirish mumkin. Ushbu maqolada organizmni tinchlantirishda yordam beradigan eng samarali tabiiy vositalar va usullar haqida so‘z yuritamiz.

 1. O‘simlik choylari

Tabiiy o‘simlik choylari qadimdan asabni tinchlantiruvchi vosita sifatida ishlatiladi. Ularning foydasi ilmiy tadqiqotlar bilan ham isbotlangan.
⁠Romashka choyi - uyquni yaxshilaydi, asabiylikni kamaytiradi.
Moychechak va yalpiz choyi – kayfiyatni ko‘taradi, yurak urishini me’yorga keltiradi.
Mellisa (limon o‘ti) choyi – tinchlantiruvchi ta’sir ko‘rsatadi, stressni kamaytiradi.
Zubturum va o‘rik bargi damlamalari – asab toliqishida yordam beradi.

Bu choylar nafaqat asabni tinchlantiradi, balki uyqu sifati va umumiy salomatlikka ham foydali.

2. Aromaterapiya
Hid sezgisi inson hissiyotlariga bevosita ta’sir qiladi. Aromaterapiya — bu efir moylari yordamida kayfiyatni yaxshilash va stressni kamaytirish usuli.

Lavanda moyi – eng mashhur tabiiy tinchlantiruvchi vosita, uyqu sifatini oshiradi.

Atirgul moyi – kayfiyatni ko‘taradi, depressiya belgilari bilan kurashadi.

Apelsin va limon moylari – energiya beradi, charchoqni kamaytiradi.
Ularni diffuserda ishlatish, issiq suvga bir necha tomchi qo‘shib dam olish yoki massajda qo‘llash mumkin.

3. To‘g‘ri ovqatlanish
Oziq-ovqatlar ham asab tizimiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi.

Omega-3 kislotalari(baliq, yong‘oq, zig‘ir urug‘i) – asab hujayralarini himoya qiladi.

Magniy(banan, bodom, ismaloq) – mushaklarni bo‘shashtiradi, asabiylikni kamaytiradi.

Vitamin B guruhi(don mahsulotlari, tuxum, sut) – asab tizimining sog‘lom ishlashi uchun zarur.

Suv – yetarli miqdorda suv ichish stress darajasini kamaytiradi.

Shakar va kofein iste’molini kamaytirish ham asabni barqarorlashtirishda muhim ahamiyatga ega.

4. Nafas mashqlari va meditatsiya

Nafasni chuqur olish mashqlari stress gormonlarini kamaytiradi va yurak urishini tinchlantiradi.

Meditatsiya ongni tinchlantirib, diqqatni jamlash va ichki osoyishtalikni oshiradi.

Yoga – nafaqat tanani, balki ruhni ham muvozanatga keltiradi.

Har kuni 10–15 daqiqa vaqt ajratib, nafas mashqlari yoki meditatsiya qilish sezilarli natija beradi.
⁠5. Jismoniy faollik

Sport va jismoniy mashqlar endorfin – “baxt gormoni”ni ishlab chiqaradi. Bu esa kayfiyatni ko‘taradi va stressni kamaytiradi.

Yugurish, piyoda yurish, suzish yoki raqs qilish ham asabni tinchlantiradi.

Oddiy 20 daqiqalik yurish ham asabiylikni kamaytirishga yordam beradi.

6. Sog‘lom uyqu
Uyqusizlik asab tizimining eng katta dushmanlaridan biridir.
Har kuni bir xil vaqtda uxlash va uyg‘onish odatini shakllantirish kerak.
Uxlashdan oldin telefon va televizordan uzoqlashish, iliq choy ichish uyqu sifatini oshiradi.
Qisqa kunlik dam olish (power nap) ham organizmni tetiklashtiradi.

7. Massaj va issiq vanna
Massaj mushaklarni bo‘shashtiradi, qon aylanishini yaxshilaydi va asabni tinchlantiradi.

Issiq vanna esa mushaklar zo‘riqishini kamaytirib, ruhiy osoyishtalik beradi.

Lavanda yoki dengiz tuzi qo‘shilgan issiq suvda 15 daqiqa dam olish juda foydali.

Asabni tinchlantirish uchun har doim dorilar kerak emas. Tabiiy vositalar — o‘simlik choylari, aromaterapiya, to‘g‘ri ovqatlanish, nafas mashqlari, jismoniy faollik va sog‘lom uyqu insonning ruhiy holatini yaxshilaydi va stressni kamaytiradi. Muhimi, bu usullar yon ta’sirlarsiz va uzoq muddatda ham foydali hisoblanadi.

Agar sizda tez-tez asabiylashish, uyqusizlik yoki stress alomatlari kuzatilsa, u holda o‘zingizni davolash bilan cheklanib qolmang. Abu Bakr Ar-Roziy klinikasi mutaxassislari sizga individual maslahat va davolash yo‘lini taklif qilishlari mumkin.